Eski hakem Mustafa Çulcu, Hürriyet gazetesinde video hakem teknolojisinin ne demek olduğunu madde madde açıkladı.
Kamuoyunun 'video hakemi' olarak bildiği 'VAR' (video yardımcı hakemlik) sistemi esasında nedir, nerelerde uygulanır, sakıncaları ve faydaları neler olabilir? İşte madde madde VAR...e
Hakemler, sahip oldukları iletişim imkanlarına rağmen hala daha doğruyu bulmakta zorlanınca, VAR ''Video Yardımcı Hakemlik'' sistemi futbolun gündemine oturdu. Sistemin devreye girmesi aşikar.
Lakin hacmini ve çizgiyi iyi ayarlamak gerekecek. Oyunun durma sıklığı ve süresi futbolu bozar, seyir zevkini kaçırır mı? Bekleyip göreceğiz. Ben bozacağını düşünenlerdenim. UEFA nın etkili ismi David Elleray, ''Minimum müdahale maksimum fayda, ana prensibimiz. Oyunu yavaşlatacağını ve seyir zevkini azalttığını hissettiğimiz anda hakem kararlarında doğruyu bulma konusunda yüzde yüzü yakalasak bile sistemden vaz geçmek için bir an bile tereddüt etmeyiz'' diyor.
Olay henüz deneme safhasında. FIFA'nın öngörüsü 2018 veya en geç 2019 da sistemin resmi olarak uygulamaya girmesi. Birkaç yıldır elde ettiği veriler Münih ve Harvard üniversitelerinde analiz ediliyor.
VAR, DÜNYA KULÜPLER KUPASI'NDAKİ 2 MAÇTA SINIFTA KALDI
Yokohoma-2016 Kulüpler Dünya Kupası'nda Macar hakem Kassai sistemi uygulayarak doğru bir penaltı kararı verdi. Ancak Real Madrid'in oynadığı yarı final ve final maçlarında sistem sınıfta kaldı. Yarı final maçında Ronaldo'nun golünde iletişim hatası yaşandı. Final maçında sarısı olan Ramos'un hareketine Zambiyalı hakem Janny Sikazwe ikinci sarıyı çıkaramadı! Gel-git ler yaşadı. Hatta 'korktu çıkaramadı' algısı bile oluştu. Oysa sistem ikinci sarıdan ihraçlar konusunda kullanılmıyor.
'VAR'I HER ÖNEMLİ POZİSYONDA KULLANAMAZSINIZ
Ülkemizde de son zamanlarda tavan yapan hakem skandallarından sonra öyle bir algı oluştu ki sanki ligin ikinci yarısında VAR sistemi kullanılmaya başlanacak tüm tartışmalı pozisyonlar görüşülecek her şey düzelecek. Oysa hiç de öyle değil. IFAB'ın koyduğu kriter ve belirlediği ilkeler farklı.
IFAB; 1-) Goller (Hatalı gol yapılıp yapılmadığı) 2-) Penaltı veya penaltı yok kararları 3-) Doğrudan kırmızı kart (İkinci ihtarlar değil) 4-) Yanlış oyuncu tespitinde sistem kullanılır.... diyor.
İLKELER; 1-) VAR uygulaması sadece net hatalı kararı düzeltmek ve goller, penaltı/penaltı yok, doğrudan kırmızı kart ve yanlış oyuncunun tespitinde (örneğin yanlış oyuncuya ihtar veya ihraç verilmesi) kullanılacaktır. 2-) Son karar her zaman hakem tarafından verilecektir. 3-) VAR maç görevlisidir. Yardımcı hakemler, ilave yardımcılar ve dördüncü hakemlerden gelen bilgiler gibi aynı sistemde hareket eder. 4-) Hakemler VAR yokmuş gibi maçları yönetmeli ve kararlarını vermelidir. 5-) Bir kararın çok net hatalı olduğu videodan yeniden izlenerek açıkça görülmedikçe, hakemin kararı nihaidir. 6-) Pozisyonun yeniden izlenmesine sadece hakem katılır. 7-) Yeniden izleme sürecinde ne olursa olsun izleme süresi konusunda baskı yapılamaz. Kararın doğru verilmesi hızlı verilmesinden daha önemlidir. 8-) Yeniden izleme sürecinde veya son karar vermede oyuncular,takım görevlileri hakemin etrafını saramaz.Videodan izlemeye dahil olamaz.Etki altına almaya teşebbüs edemez. Bu tutum içerisinde olan oyuncular ihtar alacaktır. 9-) Hakem işin şeffaflığı açısından yeniden izleme esnasında görünür bir konumda kalmalıdır. 10-) Olayın yaşanmış olduğu ilgili devre bitmemiş olması şartıyla eğer yeniden izlenen bir olaydan sonra oyun devam etse bile bir disiplin cezası uygulaması yapılır. Hatta bu hakemin verdiği asıl karar olsa bile (umut vaat eden bir atağı engellediği için ihtar/bariz gol şansını engellemeden dolayı verilen ihraç-ihtar kararı hariç) 11-) Bir olaydan sonra ve devrenin en son anından önce izleme yapılabilir. 12-) Video Yardımcı Hakem ''VAR'' protokolü oyun kurallarının felsefesine ve VAR ilkelerine uygun olmalıdır. Daha çok değişime uğrayacak ve yeni ilaveler olacağı kesin. Videonun başında bulunan, sahada görev yapan hakemin konumuna eşdeğer konumda güvenilir, tarafsız ve kabul gören isim olacak. Biz 5 ve 6. hakemliği iki sezonda lağvetmiş, Piero yu 6 ayda mahkeme kapılarına götürmüş bir futbol eleştiri ülkesi olarak bakalım video hakemliğe ne kadar dayanabileceğiz?